Linije

Tehničko pismo Tip " A"

STANDARDNA VELIKA slova - Tip "A" (uska uspravna)

IZNIMKE od standardne širine VELIKIH slova - Tip "A" (uska uspravna)

IZNIMKE od standardne širine MALIH slova - Tip "A" (uska uspravna)

                                           








 - STRANICA U IZRADI  !!! -

Tehničko pismo ISO-3098

UVODNE NAPOMENE

·         Tehničko pismo sadrži mala i velika slova latinice, grčkog alfabeta i ćirilice, arapske i rimske brojeve te znakove interpunkcije.

·         Za ispisivanje natpisa, oznaka i brojeva u tehničkim crtežima normom ISO 3098/1 propisana je primjena tehničkog pisma.

·         Znakovi tehničkog pisma mogu se ispisivati uspravno ili pod kutom od 75%.

·         Tehničko pismo može biti:

-     TIP A – usko

-     TIP B – normalno

-     TIP C – široko

-   TIP CA i CB - za CAD sustave

·         Normom se propisuje:

1.   nazivna visina pisma (h)

2.   širina crte (d)

3.   širina znakova (x/y h)

               1.   NAZIVNA VISINA PISMA (h)

                     *         Visina slova ne smije biti manja od 2,5 mm.

                     *         Niz nazivnih visina slova izveden je s faktorom porasta 2^1/2.

                     *         Nazivna visina "h" je visina velikih slova i brojeva.

                     *         U primjeni su dva reda nazivnih visina izraženih u mm:

                                           - red 1:  2,5; 3,5; 5; 7; 10; 14; 20
                                           -  red 2:  2,5; 3; 4; 5; 6; 8; 10; 12; 16; 20

                     *         Nazivna visina iznosi:

                                       -   za usko pismo           TIP A= 14/14 h

                                       -   za normalno pismo     TIP B= 10/10 h

                                       -   za široko                  TIP C= 7/7  h

                2.   ŠIRINA CRTE (d)

                                        -         za usko pismo           TIP A= 1/14 h

                                        -         za normalno pismo     TIP B= 1/10 h

                                        -         za široko                   TIP C= 1/7  h

                3.   ŠIRINA ZNAKOVA i visina malih slova (x/y h)

            Veličinom "h" određene su i sve druge dimenzije slova i brojeva.

        TIP A:

-         širina velikih slova iznosi      6/14 h

-         širina malih slova i brojeva   6/14 h

-         visina malih slova iznosi       10/14 h

        TIP B:

-         širina velikih slova iznosi      7/10 h

-         širina malih slova i brojeva   6/10 h

-         visina malih slova iznosi       7/10 h

        TIP C:

-         širina velikih slova iznosi      5/7 h

-         širina malih slova i brojeva   4/7 h

-         visina malih slova iznosi       5/7 h

·         Nazivna visina i širina pisma odabiru se u ovisnosti o raspoloživom prostoru i značenju teksta.

·         Razmaci između pojedinih znakova nisu strogo propisani, ali najpregledniji izgled se postiže ako su jednolike površine između pojedinih znakova.

Najznačajnije norme za tehničko crtanje

 1.   ISO 3098 -za tehničko pismo

•          ISO3098-0 -opći zahtjevi (DIN EN ISO 3098-0. Tehnička dokumentacija proizvoda - Znakovlje - Dio 0: Opća pravila (ISO 3098-0:1997), njemačka verzija EN ISO 3098-0:1997)
•        ISO 3098-1 -trenutno se koristi znakovlje
•          ISO 3098-2 -latinično pismo, brojevi i znakovi (DIN EN ISO 3098-2.Tehnička dokumentacija proizvoda - Znakovlje - Dio 2: latiničnog pisma, brojeva i simbola (ISO 3098-2:2000), njemačka verzija EN ISO 3098-2:2000)
•             ISO 3098-3 -grčki alfabet (DIN EN ISO 3098-2. Tehnička dokumentacija proizvoda - Znakovlje - Dio 2: latiničnog pisma, brojeva i simbola (ISO 3098-2:2000), njemačka verzija EN ISO 3098-2:2000)
•          ISO 3089-4 -dijakritički znakovi i posebnosti za latinicu (DIN EN ISO 3098-4.Tehnička dokumentacija proizvoda - Znakovlje - Dio 4: dijakritičkih znakova, a posebno u latinici (ISO 3098-4:2000), njemačka verzija EN ISO 3098-4:2000)
•          ISO 3089-5 -CAD opisivanje latiničnoga pisma, brojeva i simbola (DIN EN ISO 3098-5.Tehnička dokumentacija proizvoda - Znakovlje - Dio 5: CAD-pisanje latiničnog pisma, brojeva i simbola (ISO 3098-5: 1997), njemačka verzija EN ISO 3098-5: 1997)
•         ISO 3098-6 -ćirilica (DIN EN ISO 3098-6. Tehnička dokumentacija proizvoda - Znakovlje - Dio 6: ćirilica (ISO 3098-6:2000), njemačka verzija EN ISO 3098-6:2000)

 2.   ISO 5457 -za formate tehničkih crteža

•            (DIN EN ISO 5457. Tehnička dokumentacija proizvoda - Veličine i raspored za crtanje listova, njemačka verzija EN ISO 5457:1999 + A1: 2010 (ISO 5457:1999 + Amd 1:2010))

 3.   DIN 6771 (ISO 7200) -za zaglavlja i sastavnice

 4.   ISO 5455 -za mjerila koja se koriste u tehničkom crtanju

 5.   ISO 128 -opći principi prikazivanja

 6.   ISO 129 -za kotiranje

 7.   ISO 286 -za tolerancije

 8.   ISO 1101 -za tolerancije oblika, orijentacije, smještaja i vrtnje, odnosno geometrijske tolerancije

 9.   ISO 4287 -za hrapavost tehničkih površina

Uvod

TEHNIČKO CRTANJE

  1.   Za uspješno odvijanje procesa projektiranja, konstruiranja, izrade i kontrole proizvoda neophodno je usklađeno djelovanje svih učesnika u tom procesu.

  2.   To se može postići samo odgovarajućom razmjenom informacija.

  3.   Jedan od najboljih načina razmjene informacija u tehnici je grafička komunikacija primjenom tehničkih crteža.

  4.   Tehnički crtež predstavlja univerzalni jezik komunikacije tehničkog osoblja u oblasti strojarstva.

  5.   Tehničko crtanje je tehnička disciplina koja omogućava da se trodimenzionalni (3D) objekt prikaže u ravnini crteža (2D).

  6.   Osnovni cilj tehničkog crtanja je da se kroz crtež ili skup crteža u potpunosti jednoznačno definiraju:

·         oblik,

·         funkcija,

·         dimenzije,

·         vrsta obrade,

·         materijal,

·         Kvaliteta,

·         i druge karakteristike strojarskih dijelova i sklopova.

7.   U tehničkom crtanju predmeti se prikazuju tako da se jednostavno mogu odrediti sve dimenzije predmeta.

8.   Za razumijevanje tehničkog crteža u strojarstvu potrebno je da tehnički crtež bude jasan, pregledan, precizan i izveden po određenim pravilima.

9.   Tehničko crtanje se bazira na principima nacrtne geometrije,u kombinaciji sa pravilima tehničkog crtanja, koja su propisana radi postizanja jednoznačnosti.

NORME (STANDARDI)

1.   Proces stvaranja i primjene pravila u cilju postizanja jednoobraznosti i bolje razmjene informacija naziva se normizacija, a propisana pravila su norme (standardi).

2.   Primjenom normi postižu se sljedeći ciljevi:

·         poboljšanje kvaliteta proizvoda,

·         pogodan izbor raznih parametara i drugih karakteristika proizvoda,

·         povećanje ekonomičnosti,

·         otklanjanje nesporazuma u trgovini,

·         zaštita interesa potrošača,

·         olakšana zamjenjivost strojarskih dijelova i sklopova uvođenjem tipizacije i unifikacije.

3.    Norme mogu biti:

·         međunarodne (ISO norme),

·         nacionalne (njemačke DIN, ruske GOST, američke ANSI norme itd.),

·         interne (npr. tvorničke norme).

4.   Pravila tehničkog crtanja su definirana nacionalnim normama koje su usklađene sa međunarodnim normama ISO (International Standard Organisation).

5.   Sve industrijski razvijene zemlje imaju nacionalne norme.

6.   Hrvatske norme donosi državni zavod za normizaciju i mjeriteljstvo (DZNM). Oznake hrvatskih normi počinju skraćenicom HRN.

7.   Pored oblika, dimenzija, materijala, kvaliteta i ostalih osobina proizvoda, normama se također propisuje način označavanja, izgled tehničke dokumentacije, pakovanje, transport i drugo.

Normizaciju treba prihvatiti kao temelj za komuniciranje i razmjenu ideja,proizvoda i usluga na takav način koji omogućava promicanje i konsolidiranje onoga što je već dostignuto. Na temelju iznijetog normizacija je važan element racionalizacije i sadrži tri osnovna postupka:

•         unifikaciju
•          tipizaciju
•          šifriranje

UNIFIKACIJA

Unifikacija osigurava funkcijsku i dimenzijsku zamjenjivost sužavanjem asortimana u odnosu na vanjske i unutrašnje značajke proizvoda.

TIPIZACIJA 

• Tipizacija smanjuje broj tipova jednog proizvoda određene vrste na broj koji zadovoljava potrebe određenog vremena.
• Potreba za tipizacijom nužna je radi lakše i jeftinije proizvodnje.
•  Prilikom tipizacije treba imati na umu da broj vrsta treba biti što manji i da se one mogu namjenski ispravno primijeniti na sve proizvode.

ŠIFRIRANJE

Šifriranje osigurava potpunu identifikaciju svakog pojma (predmeta) i istodobno omogućava grupiranje (razvrstavanje) pojmova (predmeta) po istim ili sličnim značajkama.